Dit manifest is een poging te beschrijven wat iemand tot een goede ontwerper maakt, zonder het letterlijk voor te schrijven. Dat zou nergens op slaan, omdat alle ontwerpers anders zijn. Idee is meer dat dit als principes te zien, waar de ontwerper zichzelf toe verhoudt. Die richting geven, maar niets opleggen. Dit manifest is onderdeel van mijn project rond ethiek. (Ik gebruik hij/zijn en zij/haar door elkaar, omdat ik niet weet wie jij bent.)
De ontwerper…
is nieuwsgierig
De ontwerper verstaat haar vak. Toch stelt zij in haar werk het zeker weten zo lang mogelijk uit, zodat zij open is voor wat zij nog moet leren. Ze weet niet, ze vraagt. Zo wordt zij steeds beter.
Studeren is onderdeel van ons werk. Als je het allemaal weet en je ook zo gedraagt neem je alle ruimte weg voor je eigen groei en voor goede oplossingen in de projecten die je doet. Je gaat jezelf dan herhalen of maakt bestaande dingen na. Het allerbeste werk is het volgende dat jij maakt! Je moet dus leren. En zorg dat je ook buiten je vak kijkt: filosofie, sociologie, kunst, sport, onderwijs, de trein, de supermarkt, de rakettenclub. Zie de wereld als aanleiding om te leren. Maak het leren in ieder project expliciet.
werkt samen
De ontwerper wordt uitgenodigd vanwege zijn visie en expertise. En dus stelt hij vragen, geeft antwoorden en advies. Zelfs als de opdracht daar niet om vraagt. Hij neemt verantwoordelijkheid voor het effect van de gezamenlijke keuzes. Hij is geen uitvoerder, maar een partner.
Ontwerpers kunnen 3 dingen goed:
- Waarnemen: een ontwerper kan zien wat er aan de hand is. Intuïtief neemt hij ongemakken en slechte logica waar.
- Begrijpen: als een ontwerper iets waarneemt kan hij begrijpen wat het betekent. Is het een trend, is het te vergelijken met andere situaties? Waarom raakt het niet vanzelf opgelost?
- Maken: een ontwerper kan een slechte situatie verbeteren door iets te maken. Hij kan een proces of product bedenken dat de ongewenste situatie ongedaan maakt.
Ik zie de ontwerper in een team graag in de rol van de nar. Vooral in het waarnemen en begrijpen is die rol essentieel: de persoon die het pijnlijke benoemt, die niets onbesproken laat en zich niet laat remmen door regels en fatsoen. De nar, omdat die nieuws kan brengen dat geen ander durft of kan. Die vragen stelt, nieuwsgierig is en zich verbaast. Die doorvraagt als het niet duidelijk is, juist als anderen dat niet durven. Precies wat een ontwerper wat mij betreft doet.
maakt het persoonlijk
Het is professioneel om persoonlijk te zijn. Dat geldt voor de ontwerper, maar ook voor de opdrachtgever. Mensen werken het best met mensen, in een relatie. Alleen dan kun je eerlijk zijn.
Veel mensen houden elkaar gevangen in corporate taal en gewoontes, waardoor je altijd afstand houdt tot elkaar en het onderwerp. Als je jouw doelgroep verandert in een persona, is hij een symbool geworden en niet langer een mens. En als je het professioneel vindt je niet-weten te verhullen en te verbergen in mistige taal (en dus niet je kwetsbaarheid te tonen) ga je niet echt de samenwerking aan.
Werk eerlijk en open en samen. Spel niet alles uit in contracten, maar durf vanuit vertrouwen en het niet-weten te handelen. En heb je het gevoel dat het niets wordt? Deel dat, en stop zonodig. Niemand wil in een samenwerking gevangen zitten.
houdt van mensen
De ontwerper ziet iedereen. Haar doelgroep zijn alle mensen. En voor al die mensen is haar oplossing goed. Goed omdat haar werk mensen helpt hun doelen bereiken, of goed omdat haar werk de anderen niet verstoort.
Als je mensen die niet gemiddeld zijn als hinderlijk probleem beschouwt, ben je geen goede ontwerper. Mike Monteiro zeg het mooi: door te kiezen voor wie je ontwerpt, kies je ook voor wie je niet ontwerpt. Zie het niet als probleem om voor je hele doelgroep te werken, maar als logisch uitgangspunt. En pas op geen schade aan te richten buiten je doelgroep.
is oprecht
De ontwerper gaat aandachtig om met ideeën, geld en tijd. Hij zorgt voor positieve verandering, met respect voor mensen en planeet. En bij twijfel verbetert hij tot het goed is. Hij heeft niets te verbergen.
Werk zo goed aan al je projecten, dat je van de daken wilt schreeuwen wat je nu weer hebt gemaakt. Ontvang kritiek en vragen en denk daar goed over na. Schaam je je voor je werk? Ga dan ander werk doen.
En het allerbelangrijkste: zorg dat je moeder of iemand anders die heel belangrijk voor je is, trots op je is.