Vanmorgen las ik de tweet van het Lerarencollectief. Ze hebben -heel handig- de standpunten van de verschillende politieke partijen op het gebied van onderwijs naast elkaar gezet.
Tijdens de wandeling met dochter (15) hadden we het erover. ‘Ik denk dat ik deze keer vooral op onderwijs ga letten. Er is toch geen partij helemaal passend, echt kiezen voor een partij lukt me deze keer niet.’ Ze knikte. Wel mooi, onderwijs.
‘En dan is er ook nog kans dat het verloren gaat in de onderhandelingen na de verkiezingen’, zuchtte ik. Want verkiezingsbeloftes zijn -nou ja- vooral beloftes.
We liepen door. ‘Maar dat is best raar,’ zei ze. ‘Want je kiest er wel echt voor.’ We dachten na. ‘Wat nou als je gewoon per onderwerp stemt. Dus niet op een partij, maar op een oplossing!’
Plannen vs partijen
Ik vond het een mooie. We dachten verder. Als ontwerpers keken we naar het proces van verkiezingen het vormen van een regering.
- Stel je voor dat je voor ieder hoofdonderwerp (zorg, onderwijs, financiën, …) kunt kiezen uit een aantal plannen: uitgewerkte strategiën voor dat beleidsterrein.
- Ieder plan is ontwikkeld en wordt gesteund door een aantal experts van verschillende partijen die ongeveer hetzelfde willen en vinden. Deze experts committeren zich aan het plan.
- Bij ieder plan is bekend wat het kost en hoe het gerealiseerd wordt.
In het stemhokje mogen burgers stemmen op de plannen. Per onderwerp kunnen ze dus een andere (politieke) richting kiezen.
Burgers moeten in het kiezen van de plannen binnen een totaalbudget blijven. (Net als de gemeente Amsterdam doet in een programma als West Begroot.) Pijnlijke keuzes worden al in het stemhokje gemaakt. Welke onderwerpen het meeste budget verdienen wordt duidelijk.
Snelheid en eerlijkheid
De uitkomst van de verkiezingen bepaalt de strategie van de ministeries in de periode erna. Budgetten zijn al bekend en in de plannen zijn partijen die het eens zijn al verenigd. (Hallo coalitie!)
- Fijn dat partijen niet hoeven te concurreren in de aanloop naar de verkiezingen. Niet meer van die lelijke steken onder water, weken lang in iedere talkshow.
- Fijn dat partijen op deze manier kunnen gaan denken over oplossingen, gedeelde visie en samenwerking. Over hun kerntaak, zeg maar.
- Maar wat me vooral fijn lijkt is dat er minder kans is dat een goed idee (waardoor je koos voor een partij) voor de bus wordt gegooid in het grote onderhandelen. Dat verkiezingsbeloften niet bij beloften blijven.
Het kan vast om allerlei redenen niet, maar ik vind het een mooi idee. Ik ga eens even knippen en plakken met de verschillende verkiezingsprogramma’s.