Gepubliceerd op

Misfit

Dit is een verhaal in een serie waarin ik vertel over autisme en werk. Want hoewel autisme soms lastig is, ervaar ik het vooral als iets positiefs.

In september opende ik het academisch jaar voor de eerstejaars van de CMD Amsterdam. Ik vertelde over de schoonheid van verschillend zijn, en benadrukte hoeveel kennis er is in de groep studenten voor me. (Over ‘anders’ zijn, over mantelzorgen, over bi-cultureel zijn, over stad, platteland, over alles). Kennis die zo bij de hand is, als je maar vraagt en deelt. Deel die dus! Anders wordt het nooit wat met het human-centered design.

Ikzelf deelde ook: ik had mijn autist t-shirt aan. Een dapper statement vond ik zelf. Dapper genoeg om er verder niets over te zeggen. (Het stigma is echt levensgroot.)

Later die week (ik had alweer mijn t-shirt aan) kwam er een leuke slimme collega docent naar me toe. ‘Ik had dat nooit gedacht. Je merkt er echt niks van!’ (Eeeh …)

Je ziet er helemaal niet autistisch uit.

Nee, je merkt er niks van. Klopt. Ik ben namelijk erg goed in wat ik doe. En in sociale situaties ben ik best gewoon. En met succes: ik leid een fijn leven en heb mooi werk (leidinggevende bij verschillende creatieve bureaus, internationale prijzen, geef les, doe goed denkwerk in mooie publicaties, doe interessant onderzoek, ben veelgevraagd spreker. Tot zover de -Ik ben niet gek- disclaimer.)

Ondanks mijn autisme gaat het dus echt prima. Je merkt er niks van! Maar in het kader van Vier de verschillen is dat best een slechte boodschap: want het is niet alleen ondanks mijn autisme dat het goed gaat; het is ook dankzij mijn autisme. (Over hoe het soms niet prima gaat vertel ik een andere keer.)

Dus: autisme en werk, pro’s en con’s, een lijstje*

De* autist hecht aan oprechtheid:

  • is ongevoelig voor hiërarchie
  • is te ongeduldig voor politiek
  • is kritisch op gelul
  • houdt niet van liegen
  • wil alleen het goede doen

Transparantie is voor mij echt belangrijk. Ik vind de mening van de stagiair net zo interessant als die van de baas. (Juist goed, die verschillende perspectieven.) Verder vind ik management-taal vaak vrij onverdraaglijk. En er omheen praten irriteert me. Zeg gewoon wat je bedoelt, dat kunnen we lekker aan de slag!

Ik heb een sterk rechtvaardigheidsgevoel, hecht aan gelijkheid en vind het belangrijk om altijd het goede te doen. Als ik niet geloof in jouw doel wordt het niks. Maar dat zeg ik dan ook heel eerlijk.

Wil het echt begrijpen:

  • stelt ongemakkelijke vragen
  • blijft vragen
  • maakt het (voor zichzelf) helder in tekeningen, modellen en samenvattingen

Als iemand in jargon een uitleg geeft, blijven vaak dingen verborgen. Ik ga daar doorheen, want ik snap het dan niet. Soms is dat ongemakkelijk, maar meestal lucht het op omdat ik niet de enige was die het niet helemaal begreep. Een heldere samenvatting geeft richting en energie.

Is hypergevoelig:

  • is zonder bias in het beoordelen van mensen en situaties
  • wil echte dingen weten over mensen

Van hiërarchie heb ik dus geen last, en vooroordelen ook minder. Juist omdat ik de wereld niet helemaal begrijp, vraag ik me alles steeds opnieuw af. Ik vind dat persona’s of datasets geen recht doen aan het menselijke. Ik werk dus veel in co-creatie en slechts deels op basis van rapporten. Ik wil het zelf voelen.

Reubs Walsh: ‘In het kort komt het er op neer dat mensen met autisme zich veel minder laten beïnvloeden door in het verleden opgedane kennis. Het is voor ons simpelweg makkelijker dan voor anderen om te zien wat er werkelijk aan de hand is, zelfs als ons iets heel anders is verteld.’

Is een misfit:

  • komt met ongebruikelijke oplossingen
  • doet soms wel een beetje raar

Veel van de dingen die ik bedenk zijn anders dan van de voren verwacht. En dat is soms lastig. Maar ook vaak leuk en inspirerend 🔥. (Je moet er wel tegen kunnen.)

En dan het sociale, tja. Ik doe soms inderdaad raar. Niet omdat ik anti-sociaal ben, maar juist omdat ik heel veel voel, zie en hoor (de dubbele empathie theorie). En als ik dan helemaal vol zit met indrukken gaat de figuurlijke deur dicht. En dat gebeurt sneller in minder aandachtige sociale contexten als netwerkborrels 🤡. (En om je gerust te stellen: nooit in kleine gezelschappen of brainstorms.)

*Let op: Iedere autist is anders; neurodiversiteit heeft veel gezichten. Bovenstaande is alleen mijn eigen ervaring.

En dus

De autist is dus niet alleen de superdeveloper die je in kamertje zet en zoveel mogelijk met rust laat. ‘Anders’ denken kan ook op andere manieren van grote toegevoegde waarde zijn, ik hoop dat ik dat heb laten zien met bovenstaande lijst.

Om daar van te kunnen profiteren hoef je niet eens zoveel te doen als bedrijf. Daarover moet je natuurlijk met de collega’s in gesprek. Maar wat ik zou willen:

  • Wees eerlijk over waarom, hoe en wat je doet.
  • Bestrijdt achterkamertjespolitiek en gekonkel.
  • Gebruik hiërarchie alleen voor het stroomlijnen van processen.
  • Wees aandachtig.
  • Geef ruimte.

Allemaal dingen waar gewone mensen (bestaan die eigenlijk wel?) ook heel gelukkig van worden.

De serie

Contact

Wil je meer weten? Of zal ik bij jouw bedrijf of organisatie een verhaal komen vertellen? Laat maar weten: hallo@astridpoot.nl.

Liefde <3